Interculturele rechtspraak

Beschermen van waarden

Culturele waarden maken een samenleving sterk. De rechtspraak beschermt die waarden en daar aan ontleent de rechtspraak haar gezag. Beschermt zij die waarden onvoldoende, dan ontstaat er sociale onrust. Dat schaadt de samenhang van de samenleving.

Onze rechtspraak beschermt de waarden van onze Westerse cultuur. Maar Westerse waarden zijn niet universeel zaligmakend. Daarom is het de vraag hoe de rechtspraak zich moet verhouden tot waarden die door minderheidsgroepen in de samenleving als essentieel worden ervaren. Deze vraag is belangrijk omdat samenlevingen steeds meer multicultureel zijn.

Cultuurverschillen

Landen als Amerika, Canada, Australië en Nieuw Zeeland kennen van oudsher fundamentele cultuurverschillen tussen de heersende Westerse cultuur en de culturen van inheemse bevolkingsgroepen die in die landen wonen. In die landen is gebleken dat een rigide toepassing van het Westerse strafrecht de sociale malaise, criminaliteit en verslavingsproblemen in inheemse gemeenschappen eerder heeft doen toenemen dan afnemen, terwijl het vertrouwen in politie en justitie in die gemeenschappen teloor is gegaan.

Australische Indigenous Sentencing Courts

Aanbevelingen van een indringend rapport uit 1990 leidden er in Australië toe dat lokale regeringen en gezagsdragers van Aboriginal gemeenschappen samen interculturele rechtbanken hebben ontwerpen die zowel aansluiten bij de Westerse waarden als bij die van de betrokken Aboriginal cultuur. Omdat er sterke cultuurverschillen zijn tussen Aboriginal volken, ontstonden er vele vormen van Indigenous Sentencing Courts. Ze hebben een aantal gemeenschappelijke kenmerken.

Herstel van vertrouwen in de rechtspraak

• De rechter werkt samen met Aboriginal gezagsdragers. Dit zorgt voor een synergie tussen de formele macht en het op culturele waarden gebaseerde gezag.
• De rechter en de Aboriginal gezagsdragers zetten zich gezamenlijk in om de sociale achterstand te verkleinen door daders die schuld hebben bekend onder hun beider toezicht op het rechte pad helpen.
• Ook andere Aborigines zijn intensief bij deze rechtspraak betrokken:
  • een Aboriginal Justice Coordinator bereidt de zittingen voor, en
  • Aboriginal Justice Workers werken als begeleiders in de Aboriginal gemeenschappen.

Belanghebbenden worden gehoord

Familieleden en vrienden van de verdachte (en soms ook van het slachtoffer) komen mee naar de zittingen. Ze nemen er actief aan deel en vertellen gevraagd of ongevraagd wat zij op hun hart hebben. Hun stemmen worden gehoord.

De rechtspraak slaat een brug

De interculturele samenwerking binnen justitie werkt verbroederend tussen de culturen. Problemen kunnen gezamenlijk, makkelijker, sneller en effectiever, duurzaam worden opgelost.

Reacties van betrokkenen

Aboriginal advocaat:
Deze rechtbanken zijn van cruciaal belang om onze gemeenschappen er weer bovenop te helpen.

Aboriginal gezagsdrager:
Deze rechtbanken geven een formele basis aan het gezag dat de Elders (gerespecteerde ouderen) volgens onze oude tradities in onze gemeenschappen bezitten. Bij de kolonisatie is ons deze macht ontnomen. Nu de overheid onze traditionele macht een plek geeft in het systeem, zijn wij in staat om orde te scheppen in onze gemeenschappen op een manier die bij onze cultuur hoort.

Aboriginal Justice Coordinator:
Het voorbereiden van de behandeling van zaken vraagt veel aandacht en grote zorgvuldigheid. Maar ik doe het met liefde voor mijn volk. Indigenous Sentencing Courts zijn heel belangrijk om mijn volk om uit de malaise te helpen.

Rechter:
Ik sta versteld van de levenswijsheid en het psychologische inzicht van Aboriginal gezagsdragers. Het is iedere keer weer inspirerend om met hen samen te werken en samen te bouwen verbetering van de leefomstandigheden in Aboriginal gemeenschappen. Er is een groot onderling vertrouwen ontstaan.

Terug